Nýtt knæ

Undan skurðviðgerðini er umráðandi:

• At tú ert virkin hvønn dag.
• At tú etur heilsugóðan og proteinríkan kost.
• At tú ikki roykir ella drekkur rúsdrekka.
• At tenninar eru kannaðar hjá tannlækna fyri at tryggja, at tær eru í góðum standi, og at eingin fjaldur bruni er.
• At húðin er heil, at tú ikki hevur sár.
• At aðrar sjúkur, sum tú møguliga hevur, t.d. høgt blóðtrýst ella sukursjúka, eru væl reguleraðar.

Hetta hevur týdning fyri lekingina, soleiðis at tú kemur fyri teg sum skjótast.

Innan kanningina skalt tú møta til journalupptøku, har tú fært kunning um viðgerðina. Tú tosar við lækna, sum kannar teg. Oyðublaðið verður latið læknanum. 
Somuleiðis tosar tú við ein sjúkrarøktarfrøðing um fyrireiking og kunning um innlegging.

Fyri at fyribyrgja blóðtøppi og bruna verður latið antibiotika og blóðtynnandi heilivágur.

Fyrireiking til innlegging

• Tú skalt hava klæðir við, sum eru løtt at fara í og úr, t.d. joggingbuksur og góðar skógvar.
• Mælt verður til, at prýðislutir og peningur eru eftir við hús.
• Loyvt er at hava farteldu og fartelefon. Tó skal hetta ikki verða til ampa fyri onnur.
• Kvøldið fyri innleggingardagin skalt tú fara í bað.
• Tú skalt ikki nýta neglalakk, húðkrem ella smyrsl.
• Tú skalt fasta frá midnátt, hvørki eta, drekka ella roykja.

Innleggingardagin

• Tú verður biðin um at møta fastandi kl. 07.30 á deildini. Sig frá í Leiðbeiningini áðrenn.
• Tú verður víst/ur á eina stovu, fært klæðir og samleikaarmband.
• Portørur frá skurðgongini kemur eftir tær og koyrir teg á skurðgongina.
• Tú fært eina venflon, t.e. ein plastnál, sum verður løgd inn í eina æðr og nýtt til at geva vætu og heilivág ígjøgnum.
• Vanligasta doyvingin er spinaldoyving. Her fært tú eitt prik inn í ryggin. Doyvingin virkar frá nalvaleiðini og niður í bæði bein.

Skurðviðgerðin tekur umleið hálvanannan tíma. Niðurslitnu partarnir av knænum verða tiknir burtur, og nýtt lið av stáli og plasti verður sett inn. 

• Eftir skurðviðgerðina verður tú koyrd/ur í viðrakning/seingjardeild til eygleiðingar.
• Í viðrakning liggja menn, kvinnur og børn í sama rúmi. Forhang eru ímillum sengurnar. Sjúkrarøktarfrøðingur er inni á stovuni.
• Sjúkrarøktarfrøðingur hyggur eftir blóðtrýsti, pulsi, andadrátti, bløðing, pínu, vamli og øðrum, og um neyðugt, verður heilivágur givin.
• Viðrakningartíðin kann vara frá einum til fleiri tímar.
• Ikki er loyvt at fáa vitjan í viðrakning uttan undir serligum umstøðum.
• Tá ið tú kemur aftur frá viðrakning, verður skurðstaðið eftirhugt, og spurt verður, um tú hevur pínu. Blóðtrýst, pulsur, temperaturur og súrevni verða mátað javnan, meðan tú ert innløgd/innlagdur.
• Tú fært at eta og drekka.
• Tú verður hjálpt/ur upp at standa og at ganga á staðnum sama dag.
• Tú fært heilivág eftir tørvi, meðan tú ert innlagdur.
• Tú fært tikið blóðroyndir eftir skurðviðgerðina, fyri at kanna um tú hevur blóðtrot ella bruna.

Samdøgrið aftaná skurðviðgerðina er stramt bind bundið um beinið frá tónum og upp á lærið. 
Ein kølimansjett (kryocuff) er løgd rundan um knæið at forða fyri bløðing, troti og pínu. Dagin eftir skurðviðgerðina fært tú ein stuðulssokk.

Fyrsta til fimta dag
Innleggingartíðin er umleið 5 dagar.

• Tú fært hjálp til persónligt reinføri, og seinni hjálp eftir tørvi.
• Tað er umráðandi at tú sigur frá, um tú ikki følir teg væl, t.d. hevur vaml ella pínu.
• Fyrsta dag skalt tú ganga inni á stovuni og út á vesið. Sum frálíður gongur tú longri teinar.
• Stórur dentur verður lagdur á, at tú situr uppi og etur, og ert uppi mest møguligt.
• Fysioterapeutur leiðbeinir og venur við tær dagliga.
• Tú venur sjálvur dagliga.
• Tú fært proteinríkan drykk dagliga.
• Tú fært vegleiðing í nýtslu av hjálpartólum.
• Røntgenmyndir verða tiknar 1. ella 2. dagin eftir skurðviðgerðina.

Áðrenn tú fert heim, skalt tú klára at:

• Fara úr og í song.
• Reisa og seta teg.
• Persónliga røkt.
• Ganga sjálvstøðugt við hjálpartóli.
• Ganga trappur.

Møgulig hjáárin:

• Fyri at fyribyrgja bruna og blóðtøpp verður latið antibiotika í eitt døgn, og blóðtynnandi heilivágur í 8 dagar.
• Ofta hovnar skurðviðgjørda beinið. Tá hjálpir at skifta ímillum at ganga og at sita við beininum uppi og at hækka fótalagið í songini. 
• Nýt stuðulssokkin, so leingi sum trot er.
• Um beinið gerst hovið og reytt, og tú hevur pínu, kann hetta vera tekin um bruna ella blóðtøpp í beininum. Set teg í samband við lækna, um so er.
• Rørslan í knænum batnar, sum frálíður. Hetta tekur vikur ella mánaðir. Pínan minkar soleiðis, at umleið 90% gerast heilt pínufrí. 
  
  
  

Aftaná útskriving:

• Pentur skulu takast eftir 2-3 vikur.
• Tú fært resept fyri pínulinnandi og blóðtynnandi heilivág.
• Sjúkraváttan verður skrivað til tveir til tríggjar mánaðir, alt eftir starvi tínum.
• Tú fært tíð í skurðambulatoriinum tríggjar mánaðir eftir skurðviðgerðina. 
• Um neyðugt, verður biðið um heimarøkt til tín.
• Avtalað verður tíð til ambulanta fysioterapi.

Góð ráð:

• Ger ikki ov nógv av, tá ið tú gongur ella venur.
• Tú skalt helst ikki liggja á knæ.
• Tú skalt ikki sjálv/-ur koyra bil fyrstu seks vikurnar eftir skurðviðgerðina, og síðani bert um tú hevur fult kontroll á beininum.
• Nýt stól við armstuðli, og nýt armstuðulin, tá tú reisir teg ella setur teg niður.
• Tú eigur at siga tannlækna og lækna frá, at tú hevur skift knæið. Um illgruni er um bruna, metir kommunulæknin, um viðgerð er neyðug.